A Leather Shadow Puppet Performance

ತೊಗಲು ಛಾಯಾ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನ

Kannada | 70 mins | Suitable for all ages

ಕನ್ನಡ | 70 ನಿಮಿಷಗಳು | ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದವರಿಗೂ ಸೂಕ್ತ

ಎಷ್ಟು ರಾಮಾಯಣಗಳು? ನೂರು, ಇನ್ನೂರು, ಮುನ್ನೂರು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು. ಬಹುಭಾಷಾ ವಿದ್ವಾಂಸ ಎ.ಕೆ. ರಾಮಾನುಜನ್, “ಮುನ್ನೂರು ರಾಮಾಯಣಗಳು: ಐದು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಅನುವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಮೂರು ಯೋಚನೆಗಳು” ಎಂಬ ಲೇಖನವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದು, ಭಾರತ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಅನೇಕ ರಾಮಾಯಣಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ನಾಟಕವೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರಬಹುದು, ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಈ ಲೇಖನದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದೆ.

ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣದುದ್ದಕ್ಕೂ, ಶ್ರೀ ರಾಮನು ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಅನೇಕ ಜಾನಪದ ರಾಮಾಯಣಗಳು (ಚಿತ್ರಪಟ ರಾಮಾಯಣ, ರಾವಣ ಛಾಯ ಇತ್ಯಾದಿ) ಸೀತೆಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುತ್ತಾಳೆ. ಅದ್ಭುತ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ, ಸೀತೆಯೇ ನಾಯಕಿ. ಅವಳು ಕೇವಲ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ದೇವಿಯ ಅವತಾರವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಮೊದಲ ಶಕ್ತಿಯೂ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಸೀತೆಯೇ ಕಥೆಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು, ಮತ್ತು ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಿಳಾ ಶಕ್ತಿ, ಧೈರ್ಯ, ಶೌರ್ಯ, ಬಲ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯತೆಗಳ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮನು ತನ್ನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ದಶಕಂಠ ರಾವಣನಿಗಿಂತ ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ಶತಕಂಠ ರಾವಣನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ವಿಫಲನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಸೀತೆ ಈ ಮಹಾ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ದುಷ್ಟ ರಾಕ್ಷಸರ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿ ನೆಲೆಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ.

ಕಂದಗಲ್ ಹನುಮಂತ ರಾವ್ ಅವರ ಕಂಪನಿ ನಾಟಕದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ

ನಿರ್ದೇಶನ: ರಜನಿ ಗರುಡ್

ಗೊಂಬೆಯಾಟಕ್ಕೆ ರೂಪಿಸಿದವರು: ಪ್ರಕಾಶ್ ಗರುಡ್

ಸಂಗೀತ: ರಾಘವ ಕಮ್ಮಾರ್

ನಿರ್ಮಾಣ: ಗೊಂಬೆ ಮನೆ, ಧಾರವಾಡ

ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯ ಕುರಿತು:

ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯು ರಂಗಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಎರಡರ ಅಭ್ಯಾಸ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರಾದ ಡಾ. ಪ್ರಕಾಶ್ ಗರುಡ್ ಮತ್ತು ರಜನಿ ಗರುಡ್ ಅವರು 1996ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕಳೆದ 25 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 50 ನಾಟಕಗಳು ಮತ್ತು 15 ಗೊಂಬೆಯಾಟಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಯುವ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯ ತಂಡವು ಮೂಲತಃ ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿದೆ.

ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯು ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಇಂಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಫಾರ್ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು ಇವರ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವಿನೊಂದಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಸಮಕಾಲೀನ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಚರ್ಮದ ಗೊಂಬೆಯಾಟವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಕಲಾ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗಿಯಾಗಿದೆ. ಸರ್ ರತನ್ ಟಾಟಾ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಮುಂಬೈ ಇವರ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಕಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ, ನವದೆಹಲಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ನವದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ, ಬೆಂಗಳೂರು ಇವರು ಅದರ ರಂಗಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿವೆ.

ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಸ್ತುತಿಗಳಲ್ಲಿ ‘ಮಹಾಮಾಯಿ’, ‘ಅಂಜುಮಲ್ಲಿಗೆ’, ‘ಶಿವರಾತ್ರಿ’, ‘ಅಂಧಯುಗ’, ‘ಕಿಂಗ್ ಲಿಯರ್’ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕಗಳಾದ ‘ಪಂಜರ ಶಾಲೆ’, ‘ಪುಷ್ಪರಾಣಿ’, ಮತ್ತು ‘ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಹೊಸ ಉಡುಪುಗಳು’ ಸೇರಿವೆ. ಗೊಂಬೆಯಾಟಗಳಲ್ಲಿ ‘ಗರ್ದಭ ಮನುಷ್ಯ ಪ್ರಹಸನ’, ‘ಹಕ್ಕಿ ಹಾಡು’, ‘ರೆಡ್ ಫ್ಲವರ್’, ‘ಆಕಟ ವಿಕಟ ವಿಲಕ್ಷಣ’, ‘ಪಾಪು ಬಾಪು’ ಮತ್ತು ‘ಅದ್ಭುತ ರಾಮಾಯಣ’ ಸೇರಿವೆ.

ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ರಂಗಾಯಣ ಮೈಸೂರಿನ ಬಹುರೂಪಿ ಉತ್ಸವ (2007), ಧಾರವಾಡ ಉತ್ಸವ (2008), ನವದೆಹಲಿಯ ಐಎಫ್‌ಎ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ (2007), ನವದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ನೋದ ಪುತುಲ್ ಯಾತ್ರ (2011), ತಿರುವನಂತಪುರದ ಅಭಿನಯ ರಂಗತಂಡ (2010), ಅಗರ್ತಲದ ಪುತುಲ್ ರಂಗ ಗಾಂಧಿ ಸಂಘ ಉತ್ಸವ (2018), ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಟಕ ಶಾಲೆಯ ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನ ಮಳೆಬಿಲ್ಲು ಮಕ್ಕಳ ರಂಗೋತ್ಸವ (2011) ಸೇರಿವೆ.

ಇಂಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಫಾರ್ ದಿ ಆರ್ಟ್ಸ್, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಗೋಯ್ಥೆ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಚಾಪ್ಟರ್‌ನ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ, ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗಾಗಿ ಕಲಿ-ಕಲಿಸು ಕಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಡಿ 2012ರಲ್ಲಿ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತು. ನುನ್ಹೆಮ್ಸ್ & ಬೇಯರ್ಸ್ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆ, ಬೆಂಗಳೂರು ಇವರ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಬಾಲಕಾರ್ಮಿಕ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಗೊಂಬೆಯಾಟವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿತು. ಕಳೆದ 20 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಗೊಂಬೆ ಮನೆಯು ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದೆ. ‘ಎ ಮ್ಯಾನ್ ಆಫ್ ಅನ್ ಆಸ್’, ‘ಬರ್ಡ್ಸ್ ಸಾಂಗ್’, ‘ಆಕಟ ವಿಕಟ ವಿಲಕ್ಷಣ’, ‘ರೆಡ್ ಫ್ಲವರ್’, ‘ಪಾಪು ಬಾಪು’, ಮತ್ತು ‘ಅಂಚೆ ಮನೆ’ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಸ್ತುತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 1000 ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಶಾಲೆಗಳು, ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದೆ.

How many Ramayanas? A hundred, two hundred, three hundred and so on. A.K. Ramanujan, a multilingual scholar, wrote an essay “Three Hundred Ramayanas: Five Examples and Three Thoughts on Translation” which scholarly narrates the existence of many Ramayanas in India and in South Asian countries. This play could be one amongst them, and this production is inspired by this essay.

Throughout the Valmiki Ramayana, Sri Rama occupies the central stage as the main character. Many folk versions of Ramayanas (Chitrapata Ramayana, Ravana Chaya etc.) narrate the story of Sita. She occupies the centre stage. In Adbhuta Ramayana, Sita is the protagonist. She is not only a manifestation of Goddess Lakshmi but also the first force of creation known as Prakruti (Nature). Sita is the focus of the story rather than Rama, and it seeks to establish the greatness, courage, valour, strength, power, and potential of Womanhood which are traditionally so cherished. Sri Rama fails to subdue and vanquish Shatakhanta Ravana, who was ten times more powerful than his younger sibling Dashakhanta Ravana. Sita defeats this great demon and restores peace on earth by eliminating the courage of all evil-mongering demons representing vices and perversions.